สิ่งน่าสนใจในตรรกศาสตร์

สิ่งที่น่าสนใจในตรรกศาสตร์

ตามนัยตรรกศาสตร์ มีประเด็นเรื่อง การให้เหตุผลที่พิจารณาในแง่เนื้อหา (Argumentation Materially Considered) ซึ่งจำแนกการศึกษาเป็นหลายนัย... นัยหนึ่งก็คือ การให้เหตุผลแบบวาทศิลป์ (Rheterical Argumentation) ซึ่งจำแนกออกเป็น ๓ แบบ กล่าวคือ

• แบบการเมือง (Political)
• แบบพิธีรีตอง (Ceremonial)
• แบบพูดในศาล (Juridical)

แบบการเมือง เป็นการพูดหรือการเขียนที่หวังผลในอนาคต ซึ่งปัจจุบันนี้ รายการวิทยุโทรทัศน์ การโพสต์ตาม web ต่างๆ หรือการผลัดกันขึ้นไปพูดของกลุ่มกดดันทางการเมืองตามสถานที่ต่างๆ เช่น สนามหลวง เป็นต้น ต่างสงเคราะห์อยู่ในแบบนี้
แบบพิธีรีตอง เป็นการพูดหรือการเขียนที่หวังผลในขณะนั้น เช่น การกล่าวหรือการอ่านรายงานในที่ประชุม การกล่าวต้อนรับ การกล่าวปิดประชุม หรือการแสดงธรรมเทศนา เป็นต้น ต่างสงเคราะห์อยู่ในแบบนี้
แบบพูดในศาล เป็นการพูดหรือการเขียนที่หวังผลในสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต และคดียุบพรรค ซึ่งกำลังดำเนินการอยู่นี้ จัดเป็นตัวอย่างได้ดี
สิ่งที่เกิดขึ้นแล้วในอดีตนั้น รู้เพียงบางคน มีหลักฐานเพียงบางอย่างเท่านั้น กล่าวคือ ไม่มีใครรู้ข้อเท็จจริงหมดทุกอย่าง และไม่สามารถย้อนรอยกลับไปในอดีตได้... แต่เมื่อต้องการอ้างเหตุผลเพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริงเหล่านั้น ในทางตรรกศาสตร์เรียกว่า วาทศิลป์แบบการพูดในศาล
คดียุบพรรคก็เช่นเดียวกัน ฝ่ายผู้ร้อง และผู้ถูกร้อง ต่างก็ใช้เหตุผล ตุลาการก็ใช้เหตุผล ซึ่งผลการตัดสินจะเป็นไปอย่างไรก็ตาม...

แต่ นักตรรกศาสตร์ถือว่า ความจริงต้องมีเหตุผล แต่เหตุผลมิใช่ความจริง

ในประเด็นของการที่จะให้คนเชื่อว่าเรื่องที่พูดเป็นความจริง ก็จะต้องมีเหตุผลประกอบให้คนอื่นเชื่อได้ว่าจริง โดยที่ที่เหตุผลที่ยกมาอาจจะจริงหรือไม่จริงก็ได้ อย่างเรื่องวาทศิลป์ที่พูดกันในศาล ผมเคยได้ยินทนายเขาพูดกันว่าเขาจะยกเอาเหตุผลอะไรมาก็ได้ที่ทำให้คำพูดของเขาเป็นจริง

เราจะเห็นว่า ตรรกศาสตร์ นั้น นอกจากจะเรียนไว้เพื่อสอบที่โรงเรียนแล้ว ยังสามารถนำไปใช้ประกอบอาชีพได้ในอนาคต